Fundacja Latorośl – wspieramy dzieci i młodzież z rodzin dysfunkcyjnych

Przemysław Kaca

Fundacja Latorośl pomaga dzieciom i młodzieży z instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej w zdobywaniu i rozwijaniu zasobów, których nie wyniosły z rodzinnego środowiska. Dzieci i młodzież nabywają umiejętności, które znacznie poprawiają ich funkcjonowanie społeczne w życiu codziennym.

Fundacja Latorośl to zespół pedagogów i animatorów ze Słupska, od lat działających na rzecz dzieci a jako fundacja funkcjonujemy od lutego 2021 roku. Chcemy, żeby dzieci i młodzież z pieczy zastępczej lub zagrożone wykluczeniem – a także osoby z niepełnosprawnościami – miały szansę na wielostronny rozwój dzięki dostępowi do ciekawych zajęć oraz stwarzaniu im możliwości odkrywania i realizacji ich pasji. A dzięki kompleksowemu wsparciu, budowały poczucie własnej wartości. Nasze działania kierujemy także do młodych dorosłych w pieczy zastępczej – usamodzielniających się i poszukujących swojego miejsca na rynku pracy. Prowadzimy warsztaty edukacyjno-profilaktyczne, zajęcia terapeutyczne, szkolenia, a także organizujemy wydarzenia kulturalne. Chcemy dać im dostęp do tego, co wesprze ich harmonijny rozwój.

Alternatywa dla dzieci i młodzieży

Od 2013 roku realizujemy działania edukacyjno-profilaktyczne Hip-Hop Druga Szansa dla uczniów szkół podstawowych (klasy V-VIII), szkół średnich oraz dorosłych (nauczycieli i rodziców). Są to warsztaty, spotkania w szkołach, bibliotekach, ośrodkach kultury, świetlicach wiejskich, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Każdego roku bierze w nich udział kilka tysięcy uczniów.

Działania oparte są na korczakowskiej pedagogii praw dziecka, publikacji popularnonaukowej mojego autorstwa „Hip-hop jako narzędzie resocjalizacji młodzieży” oraz książki „Sny z betonu”, której współautorami są przedstawiciele kultury hip-hopu i środowiska edukacyjnego. Otwieramy się na młodych ludzi poprzez umożliwienie im wyrażania własnego zdania w sprawach ich dotyczą Według nas umiejętność słuchania jest kluczowa, pozwala nam – jako opiekunom, pedagogom i terapeutom

– dotrzeć do tych młodych ludzi i usłyszeć, co jest dla nich ważne, z czym się borykają. Oferujemy różnego rodzaju zajęcia warsztatowe, w których podejmowane są m.in. tematy: prawa dziecka, zachowania ryzykowne, agresja i przemoc rówieśnicza, hejt w sieci, wykluczenie społeczne, izolacja, presja rówieśnicza, depresja młodzieży, substancje psychoaktywne, uzależnienia behawioralne. Wychodząc naprzeciw wyzwaniu, jakim jest zapobieganie zjawisku eksperymentowania z używkami, chcemy niebawem przeprowadzić projekt oparty na trzech filarach, na których dotychczas pracowaliśmy z młodzieżą, a są nimi:

I. Twórcza Resocjalizacja – praca na potencjale twórczym człowieka. Celem jest stymulowanie rozwoju pozytywnych zasobów tożsamościowych i wyposażenie w nowe społeczne kompetencje.

II. Prawa Dziecka – działania oparte na pedagogice Janusza Korczaka, w której najwyższą wartością jest szacunek do dziecka.

III. Kultura Hip-Hop – przestrzeń, w której odbywają się nasze oddziaływania wychowawcze.

sposoby budowania relacji, a także wspierają ich w rozwijaniu umiejętności komunikowania się. W trakcie trwania warsztatów pokazywane są uczniom sposoby rozwiązywania konfliktów rówieśniczych, radzenia sobie z presją i stresem. Nasze działania poruszają problematykę hejtu w sieci, cyberprzemocy, patostreamingu, depresji młodzieży, stosowania substancji psychoaktywnych oraz przemocy. Duży nacisk kładziemy na samoregulację dzieci i młodzieży.

Ukazujemy hip-hop jako konstruktywną formę spędzania czasu wolnego, dostrzegając w nim możliwość wyrażenia siebie. Oferujemy alternatywę w postaci kultury hip-hop. Motywujemy młodych ludzi do podejmowania wyzwań w życiu i stawiania sobie celów. Uczniowie po spotkaniach potrafią wskazywać swoje mocne strony i potencjały, co jest fundamentem budowania mocnej tożsamości w życiu. Realizacja zadania pozwala na zwiększenie zainteresowania młodych osób tematyką zdrowego trybu życia poprzez odnajdowanie w sobie życiowych pasji. W rozmowach z młodymi ludźmi zauważyć można zwiększenie ich świadomości w zakresie przyczyn i skutków zachowań okołodepresyjnych i zachowań ryzykownych.

Zależy nam na tym, aby wspierać utalentowaną młodzież zagrożoną wykluczeniem społecznym. Poza tym pragniemy pokazać społeczeństwu, iż kultury hip-hop nie wolno stygmatyzować, ponieważ jest ona dziś „tratwą” wykorzystywaną przez ludzi dryfujących w nurcie licznych zagrożeń, zagubionych życiowo.

Realizacja projektu edukacyjno-profilaktycznego Hip Hop Druga Szansa przyczynia się do podniesienia samooceny młodych ludzi poprzez dostrzeżenie potencjału w każdym z uczestników. Realizowane przez nas warsztaty profilaktyczne pokazują młodym ludziom właściwe Te zajęcia warsztatowe poszerzają wiedzę młodzieży o szkodliwości substancji psychoaktywnych i możliwości zapobiegania ich używaniu.

Kształtują też i wzmacniają właściwe postawy i niezbędne umiejętności interpersonalne (ćwiczenia z zakresu: postawy asertywnej, prawidłowej komunikacji, samooceny oraz celów i planów życiowych). W ramach projektu edukacyjno-profilaktycznego Hip Hop Druga Szansa współpracujemy z wieloma artystami z kręgu kultury hip-hop, tj. raperami, producentami muzycznymi, tancerzami, rysownikami, grafficiarzam i DJ-ami. Wspólnie tworzymy materiały (utwory, murale, warsztaty, koncerty, teledyski) dotykające problemów współczesnej młodzieży – przemocy, odrzucenia, depresji, używania substancji psychoaktywnych, zachowań ryzykownych, w tym także prób samobójczych. Przygotowane dzieła mają za zadanie zachęcać młodzież do poszukiwania i realizowania swoich pasji.

Terapia

Pracując z dziećmi i młodzieżą, realizujemy następujące działania terapeutyczne: biofeedback, terapia ręki, trening widzenia oraz trening umiejętności społecznych (TUS). Biofeedback jest metodą psychoterapii wykorzystującą nowoczesne techniki komputerowe. Uczy panowania nad własnymi reakcjami, pomaga odpowiednio relaksować się, a tym samym radzić sobie nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach. Biofeedback zapobiega pogłębianiu się wielu chorób i zaburzeń, i jest z powodzeniem wykorzystywany w ich leczeniu. Są to m.in. choroby i zaburzenia:

• neurologiczne (urazy głowy, migreny i inne),

• psychiatryczne (depresje, uzależnienia, nerwice itp.),

• psychologiczne (np. autyzm, zespół Aspergera, ADHD, zaburzenia koncentracji i uwagi, pamięci, problemy ze snem itp.).

Terapia ręki kierowana jest do dzieci, u których stwierdza się:

• trudności manualne (wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, nawlekanie koralików, układanie drobnych przedmiotów),

• trudności grafomotoryczne (kreślą niedokładne szlaczki, nie lubią wycinać, rysować, lepić, rysunki często sprawiają wrażenie niestarannych),

• obniżony poziom graficzny pisma,

• osłabione mechanizmy równoważne (trudności z jazdą na rowerze, hulajnodze, staniem na jednej nodze), niezgrabność ruchową, brak koordynacji ruchowej,

• zachowywanie nieprawidłowej postawy podczas pracy przy stoliku,

• wyraźne obniżenie lub podwyższenie napięcia mięśniowego w obrębie ręki i obręczy barkowej (nieprawidłowe trzymanie narzędzia piszącego; ściskanie za mocno albo za lekko),

• ruchy niedostosowane do zadania, które należy wykonać (są zbyt wolne albo za szybkie).

Trening widzenia umożliwia pracę z zaburzeniami wzroku: krótko- i dalekowzrocznością, astygmatyzmem, zezem i leniwym okiem, napięciem w oczach, męczliwością oczu, pogłębianiem się wad wzroku oraz innych dolegliwościach, takich jak: pieczenie, łzawienie w czasie pracy. Ponadto, trening ten niweluje trudności szkolne, często spowodowane złym używaniem wzroku.

Trening umiejętności społecznych (TUS) polega na rozkładaniu zachowań społecznych na czynniki pierwsze, a następnie uczeniu się ich krok po kroku. Pracuje się nad emocjami (rozpoznawanie i radzenie sobie z nimi) oraz normami i sytuacjami społecznymi, takimi jak:

• witanie się, żegnanie, przepraszanie, proszenie, odmawianie, dziękowanie,

• zawieranie i podtrzymywanie znajomości,

• słuchanie, zadawanie pytań, prowadzenie konwersacji,

• reagowanie na porażkę,

• zachowanie w stosunku do osób dorosłych,

• mówienie i przyjmowanie komplementów oraz krytyki,

• czekanie na swoją kolej.

Trening obejmuje też samowiedzę i samoświadomość, to znaczy: wiedzę o sobie i o innych, zawieranie i podtrzymywanie znajomości, pracę nad nieśmiałością, inność i różnorodność, rozumienie swoich zachowań i reakcji, rozwijanie własnego potencjału. Proponowane przez Fundację Latorośl działania terapeutyczne przyczyniają się do poprawy funkcjonowania osób z instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej oraz osób z niepełnosprawnością w różnych rolach i środowiskach społecznych. Uczą asertywności i samoświadomości, pokazują jak radzić sobie w trudnych sytuacjach. Dzieci i młodzież nabywają umiejętności, które znacznie poprawiają ich funkcjonowanie społeczne w życiu codziennym, tj.: rozpoznawanie emocji i radzenie sobie z nimi, wyuczenie zachowań alternatywnych do agresji, zwiększenie świadomości uczuć własnych, radzenie sobie ze złością i agresją ze strony innych, zawieranie i podtrzymywanie znajomości, reagowanie na przegraną i porażkę, wyrażanie krytyki i przyjmowanie jej, świadomość własnej przestrzeni osobistej, współpraca i dzielenie się, przyjmowanie innego punktu widzenia czy rozwijanie empatii.

Zadanie publiczne

Obecnie Fundacja Latorośl realizuje zadanie publiczne dla dzieci i młodzieży z placówek wsparcia dziennego, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz ośrodka kuratorskiego. Na zadanie składają się 4 bloki działań:

A. Spotkania warsztatowe z techniki ćwiczeń i żywienia dla osób w wieku 13-18 lat – warsztaty poprowadzi dietetyk i trener personalny na lokalnej siłowni. Każda z grup będzie liczyła 10 osób i weźmie udział w 3 półtoragodzinnych spotkaniach. Warsztaty mają za zadanie zwiększyć świadomość młodych osób na temat odżywiania oraz pomóc w budowaniu zdrowych nawyków.

Uczestnicy zostaną zapoznani ze specyfiką siłowni oraz zasadami prawidłowego treningu i kilkoma podstawowymi czynnikami zdrowego stylu życia: właściwa dieta, aktywność fizyczna, unikanie czynników szkodliwych, umiejętność odpoczywania.

B. Spotkania warsztatowe pn. „Jak przejąć od wielkich sportowców hart ducha?” – spotkania aktywizujące dla młodzieży, które prowadzi Magdalena Kuszewska autorka i współautorka książek oraz e-booków, dziennikarka, a także specjalistka i trenerka ds. komunikacji.

W trakcie warsztatu młodzież zapozna się ze sposobem funkcjonowania wybitnych sportowców, z którymi dziennikarka przeprowadzała liczne wywiady. Kluczowym zadaniem warsztatu jest uzyskanie odpowiedzi na pytania: Jak mówić o sobie dobrze? Czym jest pozytywne myślenie i podejście do życia? Jakie lekcje bierzemy z porażek? Jak dopuścić do siebie mniej pozytywne uczucia? Co to znaczy „żyć pełnią życia”?

C. Warsztaty Hip-Hop Druga Szansa – w założeniach projektu jest podniesienie samooceny młodych ludzi, a także dostrzeżenie potencjału w każdym z uczestników. W każdej placówce pojawią się przedstawiciele lokalnej kultury hip-hop: raper, DJ, beatboxer, rysownik.

Uczestnicy warsztatów zostaną wprowadzeni w świat kultury hip-hop. Naszym celem jest rozwijanie umiejętności psychospołecznych dzieci i młodzieży, w tym umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami, a szczególny nacisk położony zostanie na pozytywne oddziaływania na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży.

D. Cykl muzycznych spotkań warsztatowych „Wyśpiewaj to!” – poprowadzi je wokalistka Dominika Knapik. Na warsztaty złożą się: nauka śpiewu, pracy z mikrofonem, ruchu scenicznego oraz ćwiczenia wokalne, a także praca nad emisją głosu, poczuciem rytmu, oddechem i postawą ciała.

Zapraszam do współpracy i wspólnej podróży z Fundacją Latorośl na Instagramie jako @hip_hop_druga_szansa.

Artykuł pochodzi z nr 6/362/2023 „Świat Problemów”.